Η 18η Μαΐου έχει οριστεί από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων ως η Διεθνής Ημέρα Μουσείων. (http://imd.icom.museum) Κάθε χρόνο τέτοια μέρα τα Μουσεία του κόσμου διοργανώνουν δωρεάν δράσεις (σε ψηφιακό περιβάλλον, ή /και με φυσική παρουσία) για όλους με αφορμή μία κοινή θεματική. Το φετινό θέμα του εορτασμού «Το Μέλλον των Μουσείων: Αναστοχασμός και Επανεκκίνηση» συμπίπτει χρονικά με μία ιδιαίτερη στιγμή για όλη την κοινωνία, όπου, μετά την μακρά περίοδο της πανδημίας, πρέπει να ανασυσταθεί και να τεθεί ξανά σε εκκίνηση. Στο ξεκίνημα της επαναλειτουργίας τους, τα μουσεία καλούνται να σχεδιάσουν νέες δημιουργικές δράσεις και να επιβεβαιώσουν με αποφασιστικό τρόπο τον ουσιαστικό και καθοριστικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην προσπάθεια αυτή.
Κι ενώ, ο νέος ο ρόλος των μουσείων προβλέπει τα μουσεία να αποτελέσουν μοχλούς επανεκκίνησης, τόσο της ίδιας της κοινωνίας, όσο και της οικονομίας, το Λαογραφικό Μουσείο Ιλίου και οι συλλογές που έχει ο Δήμους Ιλίου στην κατοχή του, μένουν ανεκμετάλλευτες και μακριά από το κοινό τους.
? Το Λαογραφικό Μουσείο Ιλίου
Εγκαινιάστηκε το 2010, στο κέντρο της πόλης του Ιλίου, πολύ κοντά στο Δημαρχιακό Μέγαρο. Το Μουσείο παρουσιάζει την ιστορία της πόλης, όπως και την ιστορία και τον πολιτισμό των Αρβανιτών, των γηγενών που κατοικούν την πόλη του Ιλίου, από το 1855. Επίσημες και καθημερινές αυθεντικές φορεσιές, χρηστικά αντικείμενα από την καθημερινή ζωή, αναπαράσταση εθίμων, πλούσιο φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό, βοηθούν τον επισκέπτη να ανακαλύψει την ιστορία της πόλης μας αλλά και των πρώτων της κατοίκων, μέχρι και σήμερα, που αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους Δήμους της Δυτικής Αθήνας.
Η συλλογή του Μουσείου προέρχεται κυρίως από δωρεές των κατοίκων της πόλης που άνοιξαν με χαρά τα σεντούκια τους για να προσφέρουν πολύτιμα για αυτούς αντικείμενα συμβάλλοντας έτσι στο σημαντικό αυτό εγχείρημα της συλλογικής μνήμης. Βασικές προϋποθέσεις της δωρεάς είναι η φύλαξη, η συντήρηση και κυρίως η προβολή των κειμηλίων τους. Αυτή είναι κι η ειδοποιός διαφορά των Λαογραφικών Μουσείων: προκύπτουν μέσα από μία άκρως συμμετοχική διαδικασία με σκοπό τη διάσωση και τη διάδοση της συλλογικής μνήμης, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι.
Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη κανείς το γεγονός ότι τα λαογραφικά μουσεία έχουν προκύψει από την τοπική κοινωνία και οφείλουν να είναι ανοιχτά στην τοπική κοινωνία, μπορεί να αναρωτηθεί:
❓ Πόσοι κάτοικοι του Ιλίου έχουν επισκεφτεί το Λαογραφικό Μουσείο Ιλίου τα τελευταία χρόνια;
❓ Πόσα από τα σχολεία του Δήμου μας το έχουν επισκεφτεί από την αρχή της λειτουργίας του;
❓ Πότε λειτούργησε τελευταία φορά (πριν την πανδημία) με σταθερό ωράριο;
❓ Πότε λειτούργησε τελευταία φορά με μόνιμο, ή έστω έκτακτο προσωπικό; Αξίζει να αναφερθεί ότι την άνοιξη του 2019 (πριν την πανδημία), η επίσκεψη σε αυτό γινόταν κατόπιν συνεννόησης και μάλιστα η υποδοχή στο Μουσείο γινόταν από εθελοντές που αν και αγαπούν αυτό που κάνουν, σίγουρα δεν είναι δυνατό να καλύπτουν ουσιαστικά τις πάγιες ανάγκες του χώρου.
❓ Ποιες ήταν οι δράσεις του Μουσείου μέσα στην πανδημία (2020, 2021) σε ψηφιακό περιβάλλον για να καλύψει την απόσταση του με το κοινό; Είναι γεγονός ότι τα Μουσεία της χώρας που έμειναν έξι μήνες κλειστά στο κοινό, σε πολλές περιπτώσεις, αναζήτησαν λύσεις (ακόμη και με χαμηλό κόστος) κυρίως μέσω των ψηφιακών εκπαιδευτικών δράσεων για να καλύψουν την απόσταση με το κοινό τους. Το Λαογραφικό Μουσείο Ιλίου ποιες δράσεις ανέδειξε ψηφιακά μέσα στην πανδημία;
Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δεν είναι αυτές που θα θέλαμε και που ταιριάζουν στο ρόλο ενός σύγχρονου μουσείου, να είναι δηλαδή ανοιχτό στους πολίτες, να συνδέεται με την τοπική κοινωνία κι ιστορία, να υιοθετεί, με τη συμμετοχή του κατάλληλου επιστημονικού προσωπικού, νέες πρακτικές ανάπτυξης και προσέλκυσης κοινού, να αποτελεί φορέα ιδεών, παράδοσης και πολιτισμού.
Πραγματικά, η Δημοτική Αρχή Ζενέτου έχει αποδείξει χρόνια τώρα ότι αντιλαμβάνεται τον πολιτισμό ως προϊόν και μάλιστα μαζικής κατανάλωσης. Πολιτιστικές εκδηλώσεις βιτρίνας με μεγάλο κόστος για το Δήμο, χρηματοδοτήσεις χωρίς κριτήρια σε (ημέτερους) πολιτιστικούς συλλόγους κ.α. και κυρίως κανένα σχέδιο για την ουσιαστική ανάταση του πολιτισμού στην πόλη μας.
Στον αντίποδα αυτών, η «Αλληλέγγυα Πόλη – Συμμαχία για το Ίλιον» ζητά να ληφθούν άμεσα μέτρα από τη Δημοτική Αρχή του Δήμου Ιλίου, ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης λειτουργία του Λαογραφικού Μουσείου Ιλίου, με την πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού και το ουσιαστικό άνοιγμά του στην τοπική κοινωνία.
